Dấu hiệu nhận biết trẻ bị tăng cân béo phì:
- Trẻ luôn thèm ăn và ăn liên tục. Ăn hết phần và đòi ăn thêm.
- Trẻ thích ăn đồ ngọt và đồ ăn nhanh chứa nhiều chất béo như pizza, xúc xích.
- Trẻ lười không thích ăn rau xanh.
- Trẻ ăn tối muộn và thường thức khuya.
- Trẻ tăng cân nhanh trong thời gian ngắn.
- Rối loạn giấc ngủ.
- Trẻ xem tivi nhiều chiếm phần lớn thời gian trong ngày.
Tác hại của bệnh béo phì ở trẻ
1. Suy giảm hệ miễn dịch
Béo phì khiến hệ miễn dịch của trẻ hoạt động kém linh hoạt hơn. Do đó, trẻ rất dễ bị ốm và mắc các bệnh truyền nhiễm.
2. Bệnh tiểu đường
Mặc dù béo phì không trực tiếp gây bệnh tiểu đường nhưng đây là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh này ở trẻ. Béo phì làm suy giảm khả năng tổng hợp insulin của tuyến tụy, tăng nguy cơ dư thừa đường huyết, khiến trẻ bị béo phì.
3. Dậy thì sớm
Thừa cân, béo phì là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ dậy thì sớm ở bé gái. Khi trẻ ăn uống thừa chất, cơ thể tích tụ quá nhiều chất béo, từ đó, sản sinh ra leptin, kích hoạt quá trình dậy thì của trẻ, khiến trẻ dậy thì sớm. (1)
4. Bệnh xương khớp
Sự mất cân đối giữa chiều cao và cân nặng ở trẻ béo phì khiến hệ khung xương phải chịu áp lực lớn hơn. Tình trạng này kéo dài khiến trẻ tăng nguy cơ mắc các bệnh về xương khớp như đau nhức, thoái hóa, loãng xương…
5. Bệnh lý tim mạch
Khi trẻ béo phì, hàm lượng cholesterol trong máu tăng cao khiến máu nhiễm mỡ. Mỡ bám lại vào các thành mạch khiến lòng mạch bị xơ hóa. Điều này khiến trẻ tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch.
6. Bệnh hô hấp
Tình trạng mỡ dư thừa tích tụ tại các cơ quan hô hấp (phế quản, cơ hoành…) gây cản trở hoạt động của các cơ quan này. Do đó, trẻ bị béo phì thường sẽ cảm thấy khó thở hơn người bình thường, dễ mắc các bệnh về đường hô hấp. Nguy hiểm hơn, trẻ có thể mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ, rối loạn nhịp thở, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng của trẻ.
7. Bệnh tiêu hóa
Trẻ bị béo phì rất dễ bị rối loạn tiêu hóa cũng như mắc các bệnh lý về tiêu hóa. Điều này xảy ra do mỡ thừa bám ở thành ruột, gây cản trở hoạt động của các cơ quan này. Ngoài ra, việc trẻ ăn quá nhiều thức ăn không lành mạnh cũng khiến hệ tiêu hóa hoạt động quá mức.
Đặc biệt, mỡ dư thừa có thể tích tụ trong gan khiến trẻ mắc các bệnh lý nguy hiểm như gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan…
8. Tác động đến tâm lý trẻ
Béo phì khiến trẻ tự ti về ngoại hình, từ đó, có xu hướng sống khép kín, ngại giao tiếp với mọi người, khó hòa nhập xã hội và xây dựng các mối quan hệ bạn bè. Hơn nữa, trẻ có thể trở thành đối tượng bị mọi người trêu chọc. Vì vậy, béo phì gây ra nhiều tác động tiêu cực đến tâm lý của trẻ.
Phòng chống thừa cân, béo phì ở trẻ mầm non
Đối với các trường hợp trẻ có dấu hiệu bị thừa cân, béo phì, các nhà trường mầm non và phụ huynh cần:
- Xây dựng chế độ ăn khoa học, loại trừ các thực phẩm gây thừa cân
- Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng. Với trẻ lứa tuổi mầm non nên uống sữa không đường, không nên uống sữa đặc có đường.
- Bổ sung thức ăn cho trẻ đúng cách để trẻ phát triển đúng quy luật như sau:
+ Cho trẻ ăn đủ nhu cầu trong một ngày. Nhu cầu trung bình của Trẻ 1-3 tuổi: 1300Kcal/ ngày. Trẻ 4-6 tuổi:1600Kcal/ ngày.
+ Trẻ trên 1 tuổi, một ngày không nên uống quá 0,5 lít sữa nguyên kem.
+ Cho trẻ ăn đúng bữa, hạn chế ăn vặt.
+ Khuyến khích trẻ ăn hoa quả, rau xanh từ bé. Giảm bớt gạo thay thế bằng khoai, ngô là các thức ăn giàu chất xơ.
+ Hạn chế cho trẻ thường xuyên uống nước ngọt.
+ Khi chế biến đồ ăn cho trẻ tránh bỏ nhiều dầu mỡ, đường, bơ không cần thiết.Tránh ăn các món xào, thịt mỡ liên tục.
+ Không nên bắt trẻ béo phì nhịn ăn vì như vậy sẽ làm trẻ thấy đói hơn, trẻ sẽ ăn nhiều hơn bù bị nhịn đói.
+ Không cho trẻ ăn vào tối trước khi đi ngủ.
Xây dựng môi trường vận động cho trẻ:
- Việc khuyến khích trẻ vận động giúp trẻ giảm tình trạng nặng nề do béo phì gây ra. Gia đình và nhà trường nên thường xuyên tổ chức cho trẻ các trò vận động như chơi bóng, đuổi bắt hoặc trò chơi dân gian ngoài trời hao tốn calo: Cướp cờ, mèo đuổi chuột. Trẻ sẽ cực thích thú và chơi hăng say.
- Ngoài ra ba mẹ có thể hướng dẫn con làm các công việc nhà: Xách nước tưới cây, bê đồ phù hợp với tuổi, dọn nhà, quét nhà....để hạn chế nhiều nhất tình trạng trẻ ngồi 1 chỗ xem tivi, chơi game..
- Đặc biệt nhà trường nên tạo điều kiện cho trẻ vui chơi, hoạt động thể chất sau giờ học căng thẳng mà không nên bắt trẻ học quá nhiều.
Khám sức khỏe tổng quát cho trẻ định kỳ hàng năm
- Gia đình và nhà trường thường xuyên theo dõi thay đổi cân nặng, chiều cao của trẻ để có can thiệp sớm khi thấy trẻ tăng cân đột ngột.
- Khám định kỳ cho trẻ một năm hai lần để theo dõi các chỉ số về cân nặng, thiếu thừa chất của trẻ để bổ sung cho hợp lý. Hơn nữa, với trẻ đã có biểu hiện béo phì ba mẹ cần cho trẻ kiểm tra hàng tháng để điều chỉnh chế độ ăn sát nhất với nhu cầu của trẻ.
Một số hình ảnh chăm sóc trẻ thừa cân, béo phì ở trường mầm non Lê Thiện:
Thực đơn cho trẻ bổ sung thêm món rau xanh; Hoa quả tươi theo mùa
Giáo viên lựa chọn các bài tập riêng biệt cho trẻ béo phì tập luyện khi ở trường
Tuyên truyền với phụ huynh chế độ ăn và lao động phù hợp đối với trẻ thừa cân, béo phì